ประเภทบทความ/งานวิจัย : CQI สถานะ : จัดทำรายงาน    บทความ/วิจัย เรื่อง : ขยะคุณธรรม นำสุขภาพดี วิถีพอเพียง บ้านดงลิง หมู่ที่ ๑๑ ตำบลเจ้าท่า อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ผู้แต่ง : บัวแก้ว โมฆรัตน์ ปี : 2559       หลักการและเหตุผล : ปัญหาสิ่งด้านแวดล้อมที่มีความสำคัญ ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ยิ่งการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจมากเพียงใด ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมก็มากขึ้นเป็นเงาตามตัว ปัญหาขยะ แลการใช้สารเคมีในการเกษตรนับเป็นอีกหนึ่งปัญหาที่สำคัญส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมากมาย นับเป็นตั้งแต่ระดับประเทศ จนถึงระดับชุมชน บ้านดงลิงหมู่ที่ ๑๑ ตำบลเจ้าท่า อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นชุมชนชนบทที่มีอาชีพการเกษตร ทำนาเป็นหลัก มีการรวมกลุ่มเมล็ดพันธุ์ข้าว โดยการนำข้าวที่ผลิตโดยกลุ่มมากองรวมกันที่ลานวัด คัดเลือกเมล็ดพันธุ์ข้าว นวดข้าวร่วมกัน และเกิดมีฟางในปริมาณที่มาก ในส่วนการจัดการขยะในครัวเรือน ไม่ถูกต้องเหมาะสม ไม่มีการแยกขยะ ขยะจากซากพืช ใบไม้ ที่สามารถย่อยสลายได้ ก็ไม่มีการนำไปใช้ประโยชน์ กำจัดโดยการเผาบ้าง สร้างมลพิษต่อชุมชน ทิ้งรวมกับขยะทั่วไปบ้างทำให้ปริมาณขยะชุมชนเพิ่มขึ้น เพิ่มค่าใช้จ่ายในการกำจัดขยะขององค์การบริหารส่วนตำบลเจ้าท่า ด้านการใช้สารเคมีในการเกษตร ก่อนปี ๒๕๕๖ ชุมชนดงลิงมีการทำนาปีละ ๒ ครั้ง ทำนาหว่านมีการใช้ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าหอย ๑๔๒ หลังคาเรือน คิดเป็นร้อยละ ๑๐๐.๐๐ ใช้ปุ๋ยเคมีในการทำนา จำนวน ๑๔๒ หลังคาเรือน คิดเป็นร้อยละ ๑๐๐.๐๐ ส่งผลต่อสุขภาพของประชาชนในชุมชนมีปัญหาการป่วยด้วยโรคภูมิแพ้ แพ้น้ำ แพ้สารเคมี และโรคระบบทางเดินหายใจ และจากการตรวจสารเคมีในเลือดเกษตรกรกลุ่มเสี่ยง ปี ๒๕๕๗ มีความเสี่ยง ร้อยละ 32.36 ไม่ปลอดภัย ร้อยละ 28.73 ปี ๒๕๕๘ มีความเสี่ยง ร้อยละ 31.30 ไม่ปลอดภัย ร้อยละ 16.03 จุดแข็งของชุมชนบ้านดงลิง เป็นศูนย์เรียนรู้เพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ ธ.ก.ส. มีการรวมกลุ่มผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว กลุ่มข้าวคุณธรรม โรงเรียนชาวนา โฮมเสตย์ มีความเข้มแข็งของการบริหารจัดการโดยชุมชน และมีหน่วยงาน ภาคีเครือข่ายที่สนับสนุนอย่างเข้มแข็ง แต่การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ยังต้องนำเข้าจากที่อื่น จึงมีแนวคิดที่จะบริหารจัดการขยะในชุมชนนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์เหมาะสมกับบริบทชุมชน โดยการนำขยะที่สมารถย่อยสลายได้มาบริหารจัดการในรูปแบบธนาคารปุ๋ยอินทรีย์ บริหารจัดการโดยชุมชน นำไปใช้ประโยชน์กับคนในชุมชน และส่งผลที่ดีต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมในชุมชน   วัตถุประสงค์ : ๑.เพื่อสร้างระบบการจัดการขยะชุมชน ลดปริมาณขยะ นำขยะมาใช้ประโยชน์ ๒.เพื่อลดการใช้สารเคมีในชุมชน   กลุ่มเป้าหมาย : ตัวแทนครัวเรือน บ้านดงลิงหมู่ที่ ๑๑ ตำบลเจ้าท่า อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ จำนวน ๑๔๒ คน   เครื่องมือ : แบบสอบถาม แบบสังเกต แบบเก็บข้อมูลปริมาณขยะ   ขั้นตอนการดำเนินการ : ๑.ร่วมวิเคราะห์ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่มีผลต่อสุขภาพของชุมชน ๒.คืนข้อมูลให้ประชาชาชนในชุมชนรับทราบและหาแนวทางแก้ปัญหาร่วมกัน ๓.จัดทำแนวทางการจัดการขยะชุมชนของบ้านดงลิง ดังนี้ ๓.๑ การจัดการขยะครัวเรือน โดยอบรมให้ความรู้การคัดแยกขยะ สร้างกติกาชุมชน ๓.๒ การจัดการขยะที่ย่อยสลายได้ ในรูปแบบธนาคารปุ๋ยอินทรีย์ น้ำหมักชีวภาพ ๔.สรุปผลการดำเนินงานโครงการ คืนข้อมูลชุมชน         ผลการศึกษา : -ปริมาณขยะในชุมชนดงลิง ลดลงเฉลี่ย ๓.๘ ตัน/เดือน -จำนวนครัวเรือนของบ้านดงลิง ม.๑๑ ต.เจ้าท่า มีการใช้ปุ๋ยเคมีลดลง ปี ๒๕๕๗ , ๒๕๕๘ ,๒๕๕๙ คิดเป็นร้อยละ ๑๐๐.๐๐ , ๖๙.๔๖,๔๐.๑๘ ตามลำดับ ใช้ปุ๋ยอิรทรีย์ น้ำหมักชีวภาพเพิ่มขึ้น ปี ๒๕๕๗ , ๒๕๕๘ ,๒๕๕๙ คิดเป็นร้อยละ ๓๕.๗๑,๖๒.๕๐,๘๕.๗๑ ตามลำดับ   ข้อเสนอแนะ : ๑.ขยายเครือข่าย/สมาชิก ธนาคารปุ๋ยอินทรีย์ ทั้งในและนอกชุมชน ๒.พัฒนารูปแบบ แพ็คเกจปุ๋ยอินทรีย์เป็นปุ๋ยอัดเม็ด         รางวัลที่ได้รับ : ยังไม่ได้รับรางวัล           ดาวน์โหลด : เอกสารฉบับเต็ม (Fulltext)