ประเภทบทความ/งานวิจัย : CQI สถานะ : จัดทำรายงาน    บทความ/วิจัย เรื่อง : การป้องกันและการดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ผู้แต่ง : น.ส.เฟื่องฟ้า ไชยทองศรี, ปี : 2560       หลักการและเหตุผล : การเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เป็นสาเหตุร้อยละ 75 ของการตายและทุพพลภาพของทารก เนื่องจากอวัยวะต่างๆยังเจริญไม่เต็มที่และไม่พร้อมที่จะทำงาน โดยเฉพาะภาวะแทรกซ้อนของระบบทางเดินหายใจ ทารกแรกเกิด เกิดภาวะ respiratory distress syndrome ส่งผลทำให้ทารกต้องนอนโรงพยาบาลนาน พัฒนาการช้า ค่ารักษาพยาบาลสูง ญาติวิตกกังวล ปัจจัยที่พบว่าทำให้มีภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดในโรงพยาบาลเขาวง คือ 1. ปัจจัยจากมารดา - มารดาตั้งครรภ์แรกอายุน้อยกว่า 20 ปีหรือมากกว่า 35ปี - ฝากครรภ์ครั้งแรกอายุครรภ์มากกว่า 12 สัปดาห์ โดยไม่รู้ว่าตนเองตั้งครรภ์ ส่งผลให้ได้รับการดูแลและคำแนะนำล่าช้า - ฝากครรภ์ไม่ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์คุณภาพ เพราะทำงานต่างจังหวัด , มีปัญหาเรื่องค่าใช้จ่าย ทำให้ได้รับคำแนะนำไม่ครบถ้วน ครอบคลุม - การทำงานหนักจากสภาพเศรษฐกิจไม่ดี - ภาวะเครียด - ไม่เข้าถึงบริการการแพทย์ฉุกเฉินเมื่อมีภาวะฉุกเฉิน 2. ปัจจัยจากระบบการดูแล - ไม่ปฏิบัติตาม CPG   วัตถุประสงค์ : 1. เพื่อลดอัตราการเจ็บครรภ์ก่อนกำหนด 2. สามารถยับยั้งการคลอดก่อนกำหนดได้สำเร็จ ตัวชี้วัด 1.อัตราการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด <8% 2.ร้อยละของการยับยั้งการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดได้สำเร็จ 100 %   กลุ่มเป้าหมาย : หญิงตั้งครรภ์ในเขตพื้นที่รับผิดชอบ ต.คุ้มเก่า ต.กุดปลาค้าว   เครื่องมือ : แบบสัมภาษณ์ แผ่นพับให้ความรู้ แบบทดสอบก่อน-หลัง แบบส่งข้อมูลเพื่อการติดตาม ทะเบียนผู้รับบริการ   ขั้นตอนการดำเนินการ : การดูแลก่อนคลอด/ขณะตั้งครรภ์ 1. รณรงค์การป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น 2. ชักชวนการฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์และตรวจตามนัด 3. ให้ความรู้หญิงตั้งครรภ์ การดูแลขณะ Admit 1. การคัดกรองภาวะเสี่ยงเมื่อแรกรับ พิจารณา Admit หรือส่งต่อ 2. กรณีส่งต่อ ส่งต่อทันเวลาตามเกณฑ์ 3. กรณี Admit - ให้การดูแลตาม CPG - มีการนิเทศติดตามผลการปฏิบัติตาม CPG - จัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้ผู้ป่วยโดยมีขั้นตอนดังนี้ ●ประเมินและคัดกรองตามแบบประเมิน Preterm ●ทดสอบ Pretest แจกแผ่นพับ ●ให้ความรู้ ●ทดสอบ Post test ● Dischart plan ● ส่งต่อข้อมูลให้ รพสต และ PCU ● สรุปผล 4. กรณียับยั้งการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดไม่สำเร็จ - มีการเตรียมพร้อมทั้งทีมงานและอุปกรณ์+เครื่องมือในการรับเด็ก และ NCPR - เตรียม refer.ในรายที่น้ำหนักตัวน้อยกว่า 2000 กรัม และมีปัญหาเรื่องการหายใจ ที่ไม่สามารถดูแล ในโรงพยาบาลเขาวงได้ - กรณีทารกแรกเกิดน้ำหนักมากกว่า 2000 กรัม แข็งแรงดีให้ดูแลต่อได้ที่โรงพยาบาลเขาวงตามแนวทางพร้อมทั้งให้คำแนะนำมารดาและญาติในการดูแลทารก         ผลการศึกษา : อัตราการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เท่ากับ ร้อยละ 3.17 (เป้าหมาย น้อยกว่า ร้อยละ 8) ร้อยละของการยับยั้งการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดได้สำเร็จ เท่ากับร้อยละ 98.3 (เป้าหมาย ร้อยละ 100) พบว่า มารดาที่มาด้วยอาการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด มีทุกช่วงอายุ อันดับ 1 คือมารดาช่วงอายุ 20-30 ปี ส่วนมารดา teenage มีมากเป็นอันดับ 2 การฝากครรภ์ พบว่ามารดาส่วนใหญ่มาฝากครรภ์ช้า นอกจากนี้ยังมี มารดาที่ไม่ ANC คิดเป็นร้อยละ 7 จากการเก็บข้อมูล คือ มีมารดา teeage 1 ราย /มารดาติดสารเสพย์ติดแอมเฟตามีน 1 ราย/ และมารดา ติดเชื้อ HIV ตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ ทำแท้งมา 1 ราย และยังมีจำนวนมารดาที่ไม่มาฝากครรภ์ตามนัด คิดเป็น ร้อยละ 9 สาเหตุเกิดจากปัญหาในการเดินทาง ไม่มีคนพามาฝากครรภ์/การเดินทางลำบาก สาเหตุของการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดส่วนใหญ่ เกิดจากการทำงานที่ต้องออกแรง เดินบ่อย ยืนนาน เช่นมารดาบางคนให้ประวัติ ต้องเดินหยอดน้ำกรด ยางพารา/ ดำนา /มารดามีภาวะเครียดนอนไม่หลับ รองลงมาเป็นการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ การเจ็บป่วยอื่นๆเช่น ไข้หวัด และการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่เหมาะสม มารดาที่มีประวัติเคยคลอดก่อนกำหนด มีร้อยละ 19 ของมารดาเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดทั้งหมด ส่วนมารดาที่เจ็บครรภ์คลอดซ้ำในครรภ์นี้ พบร้อยละ 11 ซึ่งพบสาเหตุจากการมีเพศสัมพันธ์ และจากการทำงาน การเข้าถึงความรู้และการใช้บริการการแพทย์ฉุกเฉินยังไม่ครอบคลุม มารดาร้อยละ 28 ให้ข้อมูลว่าไม่ได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับการสังเกตการณ์เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ได้รับเพียงข้อมูลการนับลูกดิ้น ส่วนมารดาที่เป็นเบาหวานก็ได้รับคำแนะที่เน้นเฉพาะเรื่องการควบคุมอาหาร และอาการผิดปกติอื่นๆที่นอกเหนือจากคำแนะนำเรื่องการปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดและการปฏิบัติตัวเมื่อมีอาการ ทำให้มารดาบางส่วน ไม่มีความรู้และไม่ตะหนักถึงความรุนแรง เมื่อมีอาการจึงไม่มารพ.ทันที และบางส่วนยังไม่เข้าถึงบริการการแพทย์ฉุกเฉิน จึงเดินทางมารับบริการล่าช้าเมื่อมีอาการปกติ   ข้อเสนอแนะ : บุคลากรทางการพยาบาลสามารถดูแลเพื่อยับยั้งการคลอดก่อนกำหนดได้ โดยการค้นหาสาเหตุของการเจ็บครรภ์ตั้งแต่แรกรับโดยใช้แบบคัดกรองเพื่อแยกความเร่งด่วนในการดูแลรักษาและส่งต่อ เมื่อAdmit ดูแลรักษาโดยใช้ CPG และจัดกิจกรรมการให้ความรู้เพื่อค้นหาสาเหตุการเกิดภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดที่แท้จริง การให้ความรู้ที่คลอบคลุมแก่มารดาและญาติ การทำงานเป็นทีมมีการประสานงานกับงาน ANC รพ.สต. ส่งผลให้การดูแลป้องกันภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนและการรักษามีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น         รางวัลที่ได้รับ : ยังไม่ได้รับรางวัล           ดาวน์โหลด : เอกสารฉบับเต็ม (Fulltext)