ประเภทบทความ/งานวิจัย : CQI สถานะ : จัดทำรายงาน    บทความ/วิจัย เรื่อง : นวัตกรรม”ข่า”ดี๊ดี “ยุง” หนีห่าง ไม่วางไข่ ผู้แต่ง : วิทยา ระดาดาษ และคณะ ปี : 2559       หลักการและเหตุผล : โรคไข้เลือดออกนับเป็นปัญหาสาธารณสุขไทยตลอดมาเพราะไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อที่สร้างความสูญเสียชีวิตและค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลและความความสูญเสียทางด้านเศรษฐกิจของประเทศทั้งที่ทุกฝ่ายได้ช่วยกันรณรงค์ป้องกันและควบคุมมาโดยตลอดและได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่างทั้งภาครัฐและเอกชนพบว่าปัญหาโรคไข้เลือดออกไม่ได้ลดลงมากนักยังคงเป็นปัญหาสำคัญในระดับประเทศเรื่อยมา สาเหตุหนึ่งที่ทาให้ปัญหาโรคไข้เลือดออกยังคงคุกคามชีวิตประชาชนชาวไทยคือการที่ประชาชนขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพิษภัยของโรคไข้เลือดออกทาให้ไม่มีการตื่นตัวร่วมกันป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกอันเนื่องจากการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ของหน่วยงานราชการหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้านสาธารณสุขยังไม่ครอบคลุมถึงทุกครัวเรือเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจให้แก่ประชาชนใน การรณรงค์ การป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกให้ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น สาหรับองค์การอนามัยโลก แนะนาให้ใช้ทรายกาจัดลูกน้าใส่ในแหล่งน้ำ เพื่อกาจัดลูกน้ายุงเป็นการป้องกันไม่ให้ยุงที่เป็นพาหะนาโรคหลายชนิดแพร่พันธุ์ได้ แต่จะต้องใช้ในอัตราส่วนที่ถูกต้อง จึงจะกาจัดลูกน้ำยุงได้ คือ ทรายอะเบท 1% ปริมาณ 1 กรัมในน้า 10 ลิตร หรือ 10 กรัม น้า 100 ลิตร เมื่อใส่ในแหล่งน้ำแล้วจะต้องมีความเข้มข้นที่ 1 ส่วนในล้านส่วน ( ppm ) โดยจะออกฤทธิ์ทาลายระบบประสาทและการหายใจของลูกน้ายุงภายใน 1 ชั่วโมง และคงฤทธิ์อยู่ได้นาน 3 เดือน ปัจจุบันการดาเนินงานการป้องกันโรคไข้เลือดออกของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองสรวง ได้จัดกิจกรรมรณรงค์กำจัดลูกน้ำยุงลาย การใส่ทรายอะเบทในการรณรงค์ป้องกันโรคไข้เลือดออกทุกๆสามเดือนร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขตำบลหนองสรวง แต่ทรายอะเบทนั้นมีจานวนจากัด ไม่สามารถดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกได้ตลอดทั้งปี ดั้งนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองสรวงจึงได้จัดการแก้ปัญหานี้โดยการกิจกรรมเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ในกลุ่มของ อสม. ซึ่งทาได้ง่ายในวันประชุมทุกๆเดือน เพื่อค้นหาวิธีการที่จะนามาใช้ในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก และได้แนวคิดจากภูมิปัญญาเรื่องของการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน สมุนไพรของไทย ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในท้องถิ่นอย่างเช่น หัวข่า มาเป็นทางเลือกในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกต่อไป   วัตถุประสงค์ : วัตถุประสงค์ 1. เพื่อเป็นการรณรงค์ให้ประชาชนป้องกันโรคไข้เลือดออก 2. เพื่อลดความชุกของลูกน้ายุงลาย   กลุ่มเป้าหมาย : หมู่ที่ 8 บ้านนาบง จำนวน 130 หลังคาเรือน ในช่วงเดือน ตุลาคม 2558 – กันยายน 2559   เครื่องมือ : การใช้ข่า กำจัดลูกน้ำ   ขั้นตอนการดำเนินการ : 1. ประชุมวางแผนดำเนินงานกับ อสม.และภาคีเครือข่าย 2. สำรวจแหล่งที่มาของวัตถุดิบ 3. จัดหาวัสดุ และ สาธิตการนาไปใช้ ให้กับแกนนำที่เกี่ยวข้อง 4. ออกเผยแพร่ให้ความรู้ แนะนำการใช้ให้กับประชาชนในเขตรับผิดชอบ         ผลการศึกษา : 1. ประชาชนนานวัตกรรมข่า ใช้จานวน 130 หลังคาเรือน อัตราความครอบคลุมร้อยละ 100 2. ประสิทธิภาพในการป้องกันยุงวางไข่ได้นาน 7 วัน 3. ประชาชนมีความพึงพอใจในด้านความสะดวก ประหยัด และปลอดภัยร้อยละ 100   ข้อเสนอแนะ : ในปีงบประมาณ 2560 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองสรวง มีแผนการประชาสัมพันธ์การใช้นวัตกรรมข่าป้องกันยุงวางไข่ เพื่อเสนอเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกให้ครอบคลุมเขตพื้นที่รับผิดชอบทั้งหมด         รางวัลที่ได้รับ : ยังไม่ได้รับรางวัล           ดาวน์โหลด : เอกสารฉบับโครงร่าง